Çeviri: Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti Anayasası(1976)
Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nin son Anayasasını Türkçe’ye çevirisini ilk defa yayınlıyoruz, bu çeviriyi dilimize kazandırmanın gururu içinde 1976 ASHC Anayasası’nın tamamını siz okuyucunun istifadesine bedelsiz sunuyoruz — Ateşi Çalmak
Giriş
Binlerce yıllık tarihi boyunca Arnavutluk halkı,iç ve dış düşmanlara karşı öz benliğini savunan bir halk olarak öne çıkmıştır.Ulusal özgürlük,anadillerini ve kültürlerini koruma,yabancı himayesine karşı savaşım veren Arnavutluk halkı ilk zaferini 1912’de elde etmiştir.
Ulusal Demokratik ve devrimci harekete, büyük Ekim Sosyalist devriminin zaferi ve dünyadaki tüm halkların geleceği için belirleyici bir dönüm noktası olan komünist fikirlerin yayılmasıyla yeni bir dürtü ve içerik verildi.Faşist Nazi işgalinin ağır koşullarında, egemen sınıfların ihanetine uğrayan Arnavutluk, Ulusal Kurtuluş Cephesi’nde birleşen Arnavutluk Komünist Partisi’nin (bugün Emek Partisi) önderliğinde Arnavut halkı ayağa kalktı. ve silahlar ile birlikte kendilerini tarihlerinin en büyük ulusal ve toplumsal kurtuluş savaşına fırlattı. Özgürlük savaşı ve eski devlet iktidarının yıkıntıları üzerinde, yeni Arnavut halk demokrasisi devleti ortaya çıktı.
29 Kasım 1944'te Arnavutluk gerçek bir bağımsızlık kazandı ve Arnavut halkı kaderini kendi ellerine aldı. Halk devrimi zafer kazandı ve yeni bir çağ, sosyalizm çağı başladı.
Halkın devlet iktidarı koşullarında, işçi sınıfının ve Partisinin önderliğinde, Arnavut sosyalist devletinin ilk Anayasasında ana hatları çizilen büyük sosyal-ekonomik değişiklikler gerçekleştirildi. Yabancı sermayenin hakimiyeti ve ülkenin zenginliklerinin talan edilmesi sona erdi. Kapitalistler ve toprak sahibi büyük mülk sahipleri mülksüzleştirildi ve ana üretim araçları halkın eline geçti. Ülkenin sosyalist sanayileşmesinin önü açıldı. Toprak Reformu, toprağı sürenlere verdi ve tarımın kollektifleştirilmesi kırsal kesimi sosyalizme giden yola koydu.
Üretim araçları üzerindeki toplumsal mülkiyet ve kentte ve kırsalda hüküm süren tek sosyalist ekonomi sistemi, özel mülkiyetin ve çok biçimli ekonominin yerini aldı. Sömürücü sınıflar ve insanın insan tarafından sömürülmesi tasfiye edildi. Tüm toplumsal gelişme bilinçli olarak, plana göre ve halkın çıkarına göre ilerlemiştir ve ilerleyecektir.
Sosyalist Arnavutluk’ta işçi sınıfı, devletin ve toplumun önde gelen sınıfıdır. Toplumumuzun iki dost sınıfı, işçi sınıfı ve kooperatifçi köylülüğün yanı sıra halkın entelijensiya tabakası arasında yeni karşılıklı yardımlaşma ve işbirliği ilişkileri kuruldu. Özgür insanların kolayca katkıda bulunduğu çalışma, sosyalist anavatanın gelişmesinde, genel ve bireysel refahı yükseltmede belirleyici faktör haline geldi. Arnavutluk asırlık geri kalmışlığının üstesinden geldi ve gelişmiş sanayi ve tarıma sahip bir ülkeye dönüştü.
İnsanların yaşamsal güçleri serbest bırakıldı ve tükenmez yaratıcı enerjileri patladı. Karanlıktan çıkan Arnavut kadını büyük bir sosyal güç haline geldi ve tam özgürlüğüne doğru ilerledi. Eğitim ve kültür, geniş halk kitlelerinin malı haline geldi ve bilim ve bilgi toplumun hizmetine sunuldu. Dinsel müstehcenliğin temelleri yıkıldı. Çalışan insanın ahlaki figürü, bilinci ve dünya görüşü, egemen ideoloji haline gelen proleter ideolojinin etkisi altında şekillenmiştir.
Sosyalizm, eski sömürü düzenine karşı mutlak üstünlüğünü göstermiştir.
Arnavutluk, sosyalist toplumun tam inşası durumuna girdi. Büyük tarihsel değişimler, devrimin ve sosyalist inşanın sürekli ilerlemesi için yeni koşullar yarattı.
Sınıf mücadelesinin sosyalizm lehine gelişmesi, proletarya diktatörlüğünün devletinin sürekli güçlenmesi ve sosyalist demokrasinin derinleşmesi, üretici güçlerin gelişimi ve sosyalist ilişkilerin mükemmelleşmesi: üretim, sürekli yükseliş emekçi kitlelerin refahı, sanayi ile tarım, kasaba ve ülke, zihinsel ve fiziksel emek arasındaki ayrımların kademeli olarak daralması, sosyalist kolektiflik içinde insanın kişiliğinin doğrulanması, çağdaş teknoloji ve bilimin ustalaşması, tüm ülke hayatı, sosyalist toplumun güçlenmesinin ve ilerlemesinin ana yollarıdır.
Arnavut halkı, herhangi bir düşmana karşı ulusal bağımsızlıklarını, halkın devlet gücünü ve sosyalist zaferlerini savunmaya kararlıdır. Sosyalist Arnavutluk, emperyalizme, gericiliğe ve revizyonizme karşı ulusal sosyal kurtuluş, barış, özgürlük ve tüm halkların hakları için mücadelede her zaman aktif bir faktördür. Dış politikasında, sosyalizmin ve komünizmin büyük idealleri tarafından yönlendirilir ve bu ideallerin dünya üzerindeki zaferleri için savaşır.
Arnavut halkı, Marksizm-Leninizmin büyük doktrininde sürekli bir ilham kaynağı buldu; bu bayrak altında, Emek Partisi etrafında birleşti ve liderliği altında, sosyalist toplumun inşasını daha sonra yavaş yavaş komünist topluma geçmek için ilerletiyorlar.
BİRİNCİ KISIM
Birinci Bölüm
Sosyal Düzen
A.Siyasi düzen
Madde 1 : Arnavutluk bir Sosyalist Halk Cumhuriyetidir.
Madde 2 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti, proletarya diktatörlüğünün bir devletidir ve tüm emekçi insanların çıkarlarını ifade eder ve savunur.
Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti halkın birliğine dayanır ve işçi sınıfının önderliğinde köylüler ile ittifak halinde kurulmuştur.
Madde 3 : İşçi sınıfının öncüsü olan Arnavutluk Emek Partisi, devletin ve toplumun önde gelen tek siyasi gücüdür.
Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nde iktidar ideolojisi Marksizm-Leninizm’dir. Tüm sosyalist sosyal düzen onun ilkelerine göre geliştirimiştir.
Madde 4 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti, sürekli olarak sınıf mücadelesine bağlı kalarak devrimi geliştirir ve sosyalist ideolojinin kapitalist ideoloji üzerindeki nihai zaferini sağlamayı, sosyalizmin ve komünizmin bütünüyle inşasını sağlamayı amaçlar.
Madde 5 : Arnavutluk Halk Sosyalist Cumhuriyeti’ndeki tüm devlet imkanları emekçilerin sayesindedir ve onlara aittir.
İşçi sınıfı, köylüler ve diğer emekçiler, egemenlik haklarını temsil edildikleri organlar aracılığıyla ve doğrudan kullanırlar.
Temsili organlar Halk Meclisi ve halk konseyleridir.
Bu anayasada açıkça tanımlanan organlardan başka hiçbir organ, Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nde veya onun adına halkın egemenliğini ve niteliklerini kullanamaz.
Madde 6 : Tüm devlet organları, temsilcilik organlarının yönetimi ve kontrolü altında faaliyetlerini yürütür,onlara sorumludur ve onlara hesap verir.
Madde 7 : Tüm çalışmalarında, temsilci organlar ve diğer devlet organları, emekçilerin yaratıcı inisiyatifine dayanır, onları ülkeyi yönetmeye çeker ve halkın önünde hesap verir.
Madde 8 : Temsil organları, eşit, doğrudan ve gizli oylama ile evrensel oy hakkı ile halk tarafından seçilir.
Seçmenler, siyasi güvenlerini kaybettiği, suçlandığı,görevleri yerine getirmediği veya yasalara aykırı hareket ettiği zaman temsilcilerini azletme hakkına sahiptir.
Seçimlerin organizasyonu ve prosedürü özel kanunla düzenlenir.
Madde 9 : Memurlar insanlara hizmet eder, üretimde doğrudan işe katılırlar ve ayrıcalıklı bir tabaka oluşturulmasını önlemek amacıyla işçiler ve köylüler ile adil bir oranda maaş alır. Ödeme oranı kanunla belirlenir.
Madde 10 : Toplumun egemen olarak işçi sınıfı ve diğer emekçiler, devrimin zaferini savunmak ve sosyalist düzeni güçlendirmek amacıyla devlet organlarının, ekonomik ve sosyal örgütlerin ve işçilerinin faaliyetleri üzerinde doğrudan ve örgütlü bir kontrol icra etmektedir.
Madde 11 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’ndeki siyasi ve ekonomik yaşam, merkezi yönetimi yerel organların kendi eylemleriyle ve işçi kitlelerinin yaratıcı girişimiyle, bürokrasi ve liberalizme karşı mücadelede birleştirerek ilerliyor-ilerler.
Madde 12 : İşçi sınıfının ve diğer işçi kitlelerinin iradesini ifade eden anayasaya ve yasalarına saygı göstermek ve bunları yürütmek devlet organlarının, işletmelerinin, kurumlarının, kuruluşlarının, devlet temsilcilerinin ve görevlilerinin görevidir.
Madde 13 : Devlet, sosyal örgütlerle işbirliği yapar ve faaliyetlerinin gelişmesi için gerekli koşulları oluşturur.
Sosyal örgütler kitleleri ve geniş halk tabakalarını birleştirir, organize bir şekilde sosyalist inşaa’ya ve ülkenin işleyişine çeker, komünist eğitimleri için çalışır ve bireysel sorunlarıyla ilgilenir.
Madde 14 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti, Marksizm-Leninizm ve proleter enternasyonalizm temelinde diğer sosyalist devletlerle dostluk, işbirliği ve karşılıklı yardım politikasını izler, işçi sınıfının devrimci hareketini ve halkın özgürlük, bağımsızlık ve toplumsal ilerleme mücadelesini destekler.
B. Ekonomik düzen
Madde 15 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nin ekonomisi, üretim araçlarının sosyalist mülkiyetine dayanan sosyalist bir ekonomidir.
Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nde sömürücü sınıflar, özel mülkiyet ve insanın insanı sömürmesi tasfiye edilmiş ve yasaklanmıştır.
Madde 16 : Sosyalist mülkiyet, sosyalist düzenin dokunulmaz temeli, halkın refahının kaynağı ve vatanın gücünün kaynağıdır, devlet özel olarak korur.
Üretim anlamında sosyalist mülkiyet, sanayi mülkiyeti ve kooperatifçi mülkiyetten oluşur.
Madde 17 : Devlet mülkiyeti tüm insanlara aittir ve sosyalist mülkiyetin en yüksek biçimidir.
Aşağıdakiler yalnızca devletin mülküdür: toprak ve yeraltı zenginlikleri, madenler, ormanlar, meralar, sular, doğal enerji kaynakları, bitkiler, fabrikalar, makine ve traktör istasyonları, devlet çiftlikleri, bankalar, iletişim yolları ve demiryolu, su ve hava taşımacılığı, posta, telgraf, telefon büroları, radyo ve tv istasyonları, sinema bölümü.
Devlet mülkiyeti temelinde yaratılan veya devletin yasalara göre kazandığı diğer servetler de devlet mülkiyetidir.
Madde 18 : Dış ticaret bir devlet tekelidir. İç ticaret ağırlıklı olarak bu alandaki her faaliyeti kontrol eden devlet tarafından gerçekleştirilmektedir.
Madde 19 : Arazi, ekonomik girişimlere ve devlet kurumlarına, tarımsal kooperatiflere ve sosyal organizasyonlara ve özel vatandaşların bireysel kullanımı için ücretsiz olarak verilmektedir.
Tarım arazileri sadece ilgili devlet organlarının rızası ile başka amaçlar için kullanılabilir.
Madde 20 : Toprağın, doğal zenginliklerin, suların ve atmosferin hasar ve kirlilikten korunması devletin, ekonomik ve sosyal kuruluşların ve tüm vatandaşların görevidir.
Madde 21 : Kooperatifçi mülkiyet, kırsal alanda ve ülke çapında sosyalizmin inşası için üretimi ve refahı artırmak amacıyla tarımsal kooperatifte gönüllü olarak bir araya gelen kırsal kesimde çalışan insan grubuna aittir.
Binalar, makineler, ekipmanlar, ulaşım araçları, araç ve gereçler, iş veya üretim için canlı hayvan, meyve ağaçları, tarım ve canlı hayvan ürünleri ile tarımsal kooperatifin faaliyeti için gerekli diğer araçlar, sosyalist mülkiyetini oluşturmaktadır.
Madde 22 : Devlet, tarım kooperatiflerinin teşvik edilmesini ve güçlendirilmesini, modern ekonomilere dönüşümünü desteklemektedir; bu büyük ölçekli sosyalist üretimdir.
Belirli koşullar altında devlet, başta ana üretim araçları olmak üzere doğrudan yatırımlarla katıldığı en yüksek türde kooperatiflerin kurulmasını ve geliştirilmesini destekler ve onlarla ortak olur.
Kooperatifçi mülkün tüm insanların mülkiyetine geçişi, kooperatifçilerin özgür iradesi ve devletin onayı ile nesnel koşullara uygun olarak yapılır.
Devlet kasaba şehir arasındaki imkanları eşit tutmakla görevlidir.
Madde 23 : Vatandaşların kişisel mülkiyeti devlet tarafından tanınmakta ve korunmaktadır.
Kişisel mülkiyet: iş ve diğer yasal kaynaklardan elde edilen gelir, konut ve kişisel ve ailevi maddi ve kültürel ihtiyaçları karşılamaya hizmet eden diğer nesnelerdir.
Tarımsal kooperatiflerin oluşumu temelinde kooperatifçi aileye ait nesneler de kişisel mülkiyettir.
Kişisel mülkiyet, sosyalist çıkarların zararına kullanılamaz.
Madde 24 : Genel durum gerektirdiğinde, kooperatifçinin veya kişisel mülkün belirli sabit varlıkları devlet mülküne dönüştürülebilir.
Dönüştürme kriterleri ve geri ödeme yöntemi yasa ile belirlenir.
Madde 25 : Devlet, toplumun artan maddi ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamak, ülkenin bağımsızlığını ve savunmasını güçlendirmek, sosyalist üretimi ileri teknoloji temelinde sürekli olarak artırmak ve geliştirmek amacıyla, tüm ekonomik ve sosyal yaşamı birleşik bir genel planla organize eder, yönetir ve geliştirir.
Madde 26 : Ekonominin gelişimi ve sosyalizmin inşası Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nde esas olarak kendine güvenmeye ve diğer sosyalist ülkelerin enternasyonalist yardımına dayanmaktadır.
Arnavutluk Sosyalist Cumhuriyeti’nde, burjuva ve revizyonist kapitalist tekeller ve bu devletlerle ortaklaşa kurulan yabancı ekonomik ve finansal şirketlere ve diğer kurumlara veya şirketlere imtiyaz verilmesi ve bunların yaratılması yasaktır.
Madde 27 : Bütün halkın malı olan vasıtaların idaresi için devlet, faaliyetlerini devlet planında ifade edilen toplumun genel çıkarları doğrultusunda yürüten iktisadi işletmeler oluşturur.
İşletmeler, harcamalarını gelirleri ile karşılama ve kendileri ve toplum için birikimi sağlama ilkesi temelinde çalışırlar.
Birikim miktarı, dağıtımı ve kullanımı devlet tarafından merkezi bir şekilde düzenlenir.
Madde 28 : Devlet işletmelerinin ürünlerinin satış fiyatları ve tarım ürünlerinin devlet tarafından satın alma fiyatları devlet tarafından sabitlenir.
Madde 29 : İş, ülkenin tüm ekonomik-sosyal yaşamının temelidir. İş, her vatandaşın geçim kaynağını oluşturur.
Devlet, zihinsel ve fiziksel emek, sanayideki iş ve tarımdaki iş arasındaki farkları daraltmayı hedefler.
Devlet, iş koruma ve emekçilerin nitelikleri ile ilgili tedbirleri alır ve benimser.
Madde 30 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nde “Herkesten emeğine göre, herkese ihtiyacı kadar!” sosyalist prensibi uygulanmaktadır. Eşit işe eşit ücret ödenmesi garanti edilir.
Maddi motive kullanımı, ahlaki motive ile birleştirilerek emekçiler çalışmaya teşvik edilir.
Vatandaşların ortak ihtiyaçlarının karşılanması için sosyal tüketim fonu, ülke ekonomisinin gelişmesinin yarattığı imkanlara uygun olarak sürekli artırılmaktadır.
Devlet, iş ve tüketim miktarı üzerinde kontrol uygular.
Madde 31 : Vatandaş dolaylı ya da dolaysız olarak vergi ödemez.
C. Eğitim Bilim ve Kültür
Madde 32 : Devlet, emekçilerin komünist eğitimi, yeni insanın oluşması için kapsamlı ideolojik ve kültürel faaliyetler yürütmektedir.
Devlet, genç neslin sosyalizm ve komünizm ruhu içinde çok yönlü gelişimine ve eğitimine özel önem vermektedir.
Madde 33 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyetinde eğitim Ulusal Laik gelenekleri en iyi şekilde temsil eder.
Eğitim devlet tarafından organize edilir ve yönetilir, herkese açıktır ve ücretsizdir, Marksist-Leninist dünya görüşü temelinde inşa edilmiştir ve dersleri fiziksel çalışma ile fiziksel ve askeri eğitim ile birleştirir.
Madde 34 : Devlet, bilim ve teknolojinin gelişimini, yaşam ve üretim ile yakın ilişki içinde, toplumun ilerlemesine ve vatanın savunulmasına hizmet eder.
Devlet, bilimsel bilginin kitleler arasında yayılmasını ve bilimsel araştırma faaliyetlerine yoğun bir şekilde katılım olmasını destekler.
Madde 35 : Devlet, halkın kültürel mirasını korur ve sosyalist ulusal kültürün çok yönlü gelişimini önemser.
Devlet, sosyalist gerçekçilik yöntemine göre edebiyat ve sanatın gelişimini destekler. Edebiyat ve sanat, sosyalizm ve komünizmin ideallerini destekler ve ulusal ve insanların ruhuna nüfuz eder.
Fiziksel kültür ve spor devlet tarafından desteklenir.
Madde 36 : Devlet hiçbir dini tanımaz ve insanlara bilimsel materyalist dünya bakış açısını yerleştirmek amacıyla ateist propagandayı destekler ve geliştirir.
İKİNCİ KISIM
Birinci Bölüm
VATANDAŞLARIN TEMEL HAKLARI VE GÖREVLERİ
Madde 37 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti vatandaşları anayasaya göre Arnavut vatandaşlığına sahip olanlardan oluşur.
Madde 38 : Vatandaşların hakları ve görevleri, genel çıkarlara öncelik vererek, bireyin ve sosyalist toplumun çıkarlarının uzlaştırılması temelinde inşa edilir.
Vatandaşların hakları, görevlerinin yerine getirilmesinden ayrılamaz ve sosyalist düzene karşı kullanılamaz.
Vatandaşların haklarının daha da genişletilmesi ve derinleştirilmesi, ülkenin sosyalist gelişimiyle yakından ilişkilidir.
Madde 39 : Bütün vatandaşlar kanun önünde eşittir.
Cinsiyet, ırk, milliyet, eğitim, sosyal konum ve maddi durum nedeniyle vatandaşların hak ve görevlerinde hiçbir kısıtlama veya ayrıcalık tanınmaz.
Madde 40 : Kültür ve halk geleneklerinin korunması ve geliştirilmesi, anadillerinin kullanımı ve okulda öğretilmesi, sosyal yaşamın her alanında eşit kalkınma, ulusal azınlıklar için garanti edilmektedir.
Her türlü ulusal ayrıcalık ve eşitsizlik ve ulusal azınlıkların hakkını ihlal eden her türlü eylem,anayasaya aykırıdır ve yasalarla cezalandırılır.
Madde 41 : 18 yaşını dolduran vatandaşlar, devlet iktidarının tüm organlarında seçme ve seçilme hakkına sahiptir. Seçim haklarından muaf olan kişiler, mahkeme tarafından haklarından mahrum bırakılanlar ve akli dengesi yerinde olmayan ve mahkeme tarafından bu şekilde beyan edilen kişilerdir.
Madde 42 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nde vatandaşlar, Devlet tarafından güvence altına alınmıştır çalışma hakkına sahiptir.
Çalışmak, her güçlü vatandaş için bir görev ve onurdur.
Vatandaşlar, kapasitelerine ve kişisel eğilimlerine ve toplumun ihtiyaçlarına göre mesleklerini seçme ve kullanma hakkına sahiptir.
Madde 43 : Vatandaşlar işten sonra dinlenme hakkından yararlanırlar. Çalışma günü ve çalışma haftası , ücretsiz yıllık tatil yasalar ile düzenlenir.
Dinlenme evleri, kültür evleri ve bu tür diğer merkezler oluşturulur ve emekçi insanların hizmetine verilir.
Madde 44 : Kasaba ve şehirde bulunan vatandaşların, hastalık veya çalışma yeteneği kaybı durumunda, yaşlılıkta gerekli maddi geçim araçları garanti edilmektedir.
Devlet, Ulusal Kurtuluş Savaşı’nda vatanı savunma mücadelesinde gazi olanları özel bir dikkatle ele alır ve rehabilitasyon koşullarını yaratır.
Ülkeyi ve sosyalist yapıyı savunmak için şehit olanların küçük çocukları Devletin güvencesine alınır.
Madde 45 : Devlet, vatandaşlara gerekli tıbbi hizmetlerin yanı sıra ülkenin sağlık merkezlerinde tıbbi tedaviyi ücretsiz olarak garanti eder.
Madde 46 : Halk devrimiyle siyasal baskı ve ekonomik sömürüden kurtulan kadın, ülkenin sosyalist yapılanmasında ve anavatanın savunmasında aktif rol alır.
Kadın iş, maaş, tatil, sosyal güvenlik, eğitim, tüm sosyal-politik faaliyetlerde, hem de aile içinde erkek ile eşit haklara sahiptir.
Madde 47 : Anne ve çocuk özel bir güvence ile korunur. Bir anne, doğumdan önce ve sonra ücretli izin hakkına sahiptir. Devlet çocuklar için doğum evleri ve kreşler ve anaokulları açar.
Madde 48 : Evlilik ve aile, Devletin ve toplumun gözetimi ve koruması altındadır.
Evlilik yetkili organ ile yapılabilir.
Ebeveynler çocukların yetiştirilmesinden ve komünist eğitiminden sorumludur.
Büyük Çocuklar, engelli ve gerekli geçim kaynaklarından yoksun olan ebeveynlerine bakmakla yükümlüdür.
Evlilik dışı doğan çocuklar evlilikte doğan çocuklarla aynı hak ve ödevlere sahiptir.
Ebeveynlerinden mahrum kalan ve kimsesiz çocuklar devlet tarafından yetiştirilir ve eğitilir.
Madde 49 : Vatandaşlar kişisel mülkiyet hakkına sahiptir. Miras hakkı kanunla düzenlenir.
Madde 50 : Devlet, bilimsel çalışma özgürlüğünü ve sanatsal yaratıcılığı garanti eder.
Yazarın hakları yasalarla korunur.
Madde 51 : Vatandaşların eğitim hakkı vardır.
8.sınıf eğitimi evrensel ve zorunludur. Devlet, herkes için zorunlu eğitim düzeyini yükseltmeyi amaçlamaktadır.
Madde 52 : Vatandaşlar konuşma, örgütlenme, toplanma ve kamusal ifade özgürlüğüne sahiptir.
Devlet bu özgürlüklerin gerçekleştirilmesini garanti eder, onlar için gerekli koşulları yaratır ve gerekli maddi araçları onların emrine verir.
Madde 53 : Ülkenin yaşamının siyasal, ekonomik, kültürel ve diğer alanlarında faaliyet gösteren çeşitli kuruluşlara katılma hakkı vatandaşlara güvence altına alınmıştır.
Madde 54 : Faşist, antidemokratik, dindar ve anti-sosyalist bir karakterin her türlü örgütlenmesinin yaratılması yasaktır.
Faşist, anti-demokratik, dindar, savaç çığırtkanı ve anti-sosyalist faaliyetler ve propagandaların yanı sıra ulusal ve ırksal nefreti kışkırtmak da yasaktır.
Madde 55 : Devlet, kişinin dokunulmazlığını garanti eder.
Mahkemenin kararı veya savcının onayı olmadan kimse tutuklayamaz. Özel durumlarda, yetkili organlar bir kişiyi en fazla 3 gün süreyle alıkoyabilir.
Hiç kimse mahkeme kararı olmadan veya bir suç olarak yasa tarafından öngörülmemiş bir eylem için cezalı olamaz.
Hiç kimse,( onun kayıp olduğunun yasal olarak kanıtlanması dışında )mahkemede bulunmadan hüküm giyemez.
Yasanın öngördüğü özel durumlar dışında kimse gözaltına alınamaz veya sınır dışı edilemez.
Madde 56 : Ev dokunulmazdır. Yetkili devlet organlarının temsilcileri dışında ve yasada tanımlanan koşullar altında hiç kimsenin, ilgili kişinin onayı olmadan başka bir kişinin evine girmesine izin verilmez.
Madde 57 : Bir suçun, olağanüstü halin veya savaş durumunun soruşturulması durumu dışında, yazışmaların gizliliği ve diğer iletişim yöntemleri ihlal edilemez.
Madde 58 : Vatandaşlar, kişisel, sosyal ve devlet işleri nezdinde yetkili organlara istek, şikayet, söz ve önerilerde bulunabilmektedir.
Yasa tarafından tanımlanan koşullara göre, vatandaşlar, görevlerini yerine getirirken devlet organlarının ve çalışanlarının yasadışı faaliyetlerinden kaynaklanan zararlar için Devlet veya yetkililerinden tazminat talep etme hakkına sahiptir.
Madde 59 : Vatandaşlar, Anayasa’ya ve diğer yasalara uymak ve uygulamakla yükümlüdürler.
Sosyalist düzenin korunması ve güçlendirilmesi ve sosyalist birlikte yaşama kurallarının uygulanması tüm vatandaşlar için bir görevdir.
Madde 60 : Vatandaşlar sosyalist mülkiyeti korumak ve güçlendirmekle yükümlüdür.
Sosyalist mülkiyetin ihlali ciddi bir suçtur.
Madde 61 : Sosyalist vatanın savunması tüm vatandaşlar için en büyük görev ve onurdur.
Vatana ihanet en ciddi suçtur.
Madde 62 : Askerlik hizmeti ve sosyalist vatanın savunması için sürekli eğitim tüm vatandaşlar için görevdir.
Madde 63 : Yurtdışındaki Arnavut vatandaşları bu haklardan yararlanıyor ve Devletin koruması altındalardır.
Madde 64 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nde sığınma hakkı, devrim ve sosyalizm, demokrasi ve ulusal kurtuluş veya bilim ve kültürün ilerlemesi lehine faaliyetleri nedeniyle zulüm gören yabancı vatandaşlara verilebilir.
Devlet İktidarının Yüce Organları
A Halk Meclisi
Madde 65 : Halk Meclisi, Devlet gücünün en yüce organı, halkın ve devletin egemenliğinin taşıyıcısı ve tek kanun organıdır.
Madde 66 : Halk Meclisi aşağıdaki temel yetkinliklere sahiptir
Arnavutluk Emek Partisi’nin genel çizgisine ve yönelimlerine uygun olarak, Devletin iç ve dış politikalarının ana yönlerini tanımlar;
Anayasa’yı ve yasaları onaylar ve değiştirir, yasaların Anayasa’ya uygunluğuna karar verir ve yasaları yorumlar;
Anayasa’yı ve yasaları onaylar ve değiştirir, yasaların Anayasa’ya uygunluğuna karar verir ve yasaları yorumlar;
Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’ne karşı silahlı saldırı durumunda savaş hali veya uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülükleri yerine getirmek için gerekli olduğunda Kısmi ve genel seferberlik, olağanüstü hal ilan eder;
Özel önem taşıyan uluslararası anlaşmaları ve iktidardaki yasalarda değişikliklere yol açan anlaşmaları onaylar ve reddeder;
Af çıkarır
Halk referandumlarına karar verir;
Halk Meclisi, Bakanlar Kurulu, Yargıtay, Başsavcı ve yardımcılarını seçer, atar ve görevden alır. Bu organlar Halk Meclisi’ne karşı sorumludur ve ona hesap verir;
İdari bölgesel birimleri tanımlar;
Bakanlık kurar ve kapatır.
Madde 67 : Halk Meclisi, eşit sayıda nüfusa sahip seçim bölgelerinde seçilen 250 milletvekilinden oluşur.
Halk Meclisi seçimleri, görev süresinin sona erdiğinin itibaren en geç üç ay içinde yapılır.
Halk Meclisi ilk oturumunu seçim gününden itibaren en geç iki ay içinde yapar.
Madde 68 : Halk Meclisi 4 yıllık bir dönem için seçilir.
Savaş durumunda veya benzer bir olağanüstü hal durumunda, Halk Meclisi olağanüstü hal devam ettiği sürece normal sürenin ötesinde faaliyetini sürdürebilir.
Özel durumlarda, Halk Meclisi, seçildiği görev süresi tamamlanmadan önce fesih kararı alabilir.
Madde 69 : Halk Meclisi, toplantılara kurallara göre başkanlık eden Başkanlık Konseyi’ni seçer.
Madde 70 : Halk Meclisi yılda iki kez normal oturumda toplanır.
Halk Meclisi, Halk Meclisi Başkanlığı’nın kararı veya milletvekillerinin üçte birinin talebi üzerine olağanüstü oturumda toplanabilir.
Halk Meclisi toplantıları, milletvekillerinin çoğunluğu hazır bulunduğunda açılır.
Madde 71: Halk Meclisinin yasaları ve diğer eylemleri, mevcut milletvekillerinin çoğunluğu oy verdiğinde onaylanmış sayılır.
Kanunlar, onaylandıktan sonra en geç 15 gün içinde ilan edilir ve bildirilmelerinden 15 gün sonra, kendileri aksini öngördükleri durumlar dışında yürürlüğe girer.
Madde 72 : Halk Meclisi ilk toplantısında milletvekillerinin görevlerinin incelenmesi için bir Komisyon seçer. Bu Komisyonun önerisi üzerine Halk Meclisi milletvekillerinin görevlerini onaylar veya iptal eder.
Madde 73 : Halk Meclisi, milletvekillerinden oluşan daimi ve geçici komisyonları kendi saflarından seçer.
Daimi komisyonlar, devlet organlarının faaliyetlerini kendi sektörlerine göre gözlemlemek ve kontrol etmek ve sorunları Halk Meclisi’ne veya Halk Meclisi Başkanlığı’na sunmakla yükümlüdürler. Geçici komisyonlar özel sorular için oluşturulur.
Madde 74 : Halkın çıkarlarına hizmet etmek, vatan ve sosyalizmi vicdani ve sadakatle sağlamak, seçmenleri ile yakın temas kurmak ve onlara hesap vermek, Halk Meclisi’ne hizmet etmek milletvekilinin görevidir.
Halk Meclisi vekili, anayasa ve yasaların kesin olarak uygulanması için tüm devlet organlarından açıklama talep etme ve bunlara müdahale etme hakkına sahiptir.
Devlet organları, milletvekillerinin istek ve önerilerini incelemek ve belirlenen düzenlemeler çerçevesinde yanıtlamak zorundadırlar.
Madde 75 : Halk Meclisi milletvekilinin dokunulmazlığı vardır.
Vekil, ağır bir suçun işlendiği durumlar dışında, Halk Meclisi veya Halk Meclisi Başkanlığı’nın onayı olmadan gözaltına alınamaz, tutuklanamaz veya cezaya maruz kalamaz.
Madde 76:Soruşturma başlatma hakkı Halk Meclisi Başkanlığına, Bakanlar Kuruluna ve milletvekillerine aittir.
B Halk Meclisi Başkanlığı
Madde 77 : Halk Meclisi Başkanlığı, devlet gücünün daimi faaliyeti olan üstün bir organıdır.
Halk Meclisi Başkanlığı, başkan, 3 başkan yardımcısı, sekreter ve 10 üyeden oluşur.
Madde 78 : Halk Meclisi Başkanlığı ilk oturumunda Halk Meclisi saflarından seçilir ve yeni başkanlık seçimine kadar faaliyetini sürdürür.
Halk Meclisi Başkanlığı kararları, üyelerinin çoğunluğu hazır bulunduğunda oy çokluğuyla alınır.
Madde 79 : Halk Meclisi Başkanlığı’nın şu temel daimi yetkileri vardır:
Halk Meclisi oturumlarını toplar;
Seçimlerin tarihini Halk Meclisi’ne ve halk meclislerine belirler;
Madalya ve onur ünvanları verir.
Arnavutluk vatandaşlığını kabul veya tasfiye eder ve feragatini kabul eder;
Af çıkarabilir
Bölgesel idari bölümleri tanımlar
Yetkileri dahilinde uluslararası anlaşmalara girer, onaylar ve kınar
Bakanlar Kurulunun önerisi üzerine diplomatik temsilciler atar veya görevden alır;
Yabancı devletlerin diplomatik temsilcilerinin gelme ve geri çağırma mektuplarını kabul eder;
Halk Meclisi tarafından kararlaştırılan yasa ve referandumları ilan eder,
Madde 80 : Halk Meclisi oturumları arasında, Halk Meclisi Başkanlığı bu yetkileri kullanır;
Halk Meclisi’nin yasa ve kararlarının uygulanmasını kontrol eder;
Bakanlar Kurulu’ nu, Yargıtay’ ı, Başsavcıyı ve diğer devlet organlarını kontrol eder ve bunları hesap vermeye çağırır;
Bakanlar Kurulu Başkanının önerisi üzerine bakanları atar veya görevden alır, bireysel üyeleri veya Yargıtay Başkan Yardımcılarını ve Başsavcı vekillerini atar veya görevden alır. Her durumda atama veya görevden alma kararlarının Halk Meclisi tarafından onaylanması gerekir;
Halk Meclisi’nin toplanması mümkün olmadığında, kısmi veya genel seferberlik, olağanüstü hal ve Arnavutluk Halk Sosyalist Cumhuriyeti’ne karşı silahlı saldırı durumunda veya uluslararası anlaşmalardan doğan yükümlülükleri yerine getirmek için gerekli olduğunda savaş halini ilan eder;
Bir sonraki oturumunda Halk Meclisinin onayına sunduğu normatif nitelikte kararnameler yayınlar;
Yasaların yorumlarını yapar ve bir sonraki oturumunda Halk Meclisi’nin onayına sunar.
Madde 81 : Halk Meclisi Başkanlığı, halk konseylerini dağıtabilir, ilgili geçici yürütme komitelerini atayabilir ve yeni bir halk konseyi seçimine karar verebilir.
Halk Meclisi Başkanlığı, Bakanlar Kurulunun, halk konseylerinin ve yürütme komitelerinin yasadışı veya düzensiz eylemlerini ortadan kaldırır.
C.Devlet İdaresi Yüksek Organları
Madde 82 : Bakanlar Kurulu, üst yürütme ve idari organdır.
Başkan, Başkan Yardımcıları ve Bakanlardan oluşur.
Bakanlar, kural olarak, milletvekilleri arasından Halk Meclisi’ne atanır.
Madde 83 : Bakanlar Kurulu, Halk Meclisinin ilk oturumu ile atanır
Bakanlar Kurulu kararları, üyelerinin çoğunluğunun bulunması üzerine oy çokluğuyla alınır
Madde 84 : Bakanlar Kurulu aşağıdaki temel yeterliliklere sahiptir:
Devletin iç ve dış politikalarının gerçekleştirilmesi için faaliyeti yönlendirir,
Anayasa ve yasalara ve bunların uygulanmasına dayalı karar ve kararnameleri yürürlüğe sarar;
Bakanlıkların, devlet yönetiminin diğer merkezi organlarının ve halk konseylerinin yürütme komitelerinin faaliyetlerini yönetir ve denetler ve iç örgütlenmelerini tanımlar;
Ülkenin ekonomik ve kültürel kalkınması için taslak planı, devlet bütçe taslağını hazırlar, bunların uygulanmasını düzenler ve kontrol eder, Devletin parasal ve mali sistemini yönlendirir ve düzenler;
Savunma Konseyi’nin kararlarına uygun olarak, ülkenin savunması alanındaki görevlerin yerine getirilmesi için faaliyeti yönlendirir;
Sosyalist hukuk düzeninin ve vatandaşların haklarının güvenliği, korunması ve güçlendirilmesi için önlemler alır;
Yetkileri dahilinde uluslararası anlaşmalara girer, onaylar ve kınar
Madde 85 : Bakanlar Konseyi, Devlet idaresinin bakanlarının ve diğer merkezi organlarının ve Halk Konseylerinin yürütme komitelerinin yasadışı veya düzensiz eylemlerini ortadan kaldırabilir.
Bakanlar Konseyi, halk konseylerinin yasadışı veya düzensiz kararlarının uygulanmasını askıya alır ve bunların kaldırılması sorununu yüksek halk konseyine veya Halk Meclisi Başkanlığına sunar.
Madde 86 : Bakanlar Kurulu Başkanlığı, Bakanlar Kurulu Başkanı ve Başkan Yardımcılarından oluşur.
Bakanlar Kurulu Başkanlığı, Bakanlar Kurulu tarafından verilen görevlerin uygulanmasını denetler, önlemler alır,
Bakanlar Kurulu Başkanı, Bakanlar Kurulu’nu temsil eder, toplantılara başkanlık eder ve faaliyetlerini yönlendirir. .
Madde 87 : Bakanlıklar, Bakanlar Kurulu üyeleri tarafından yönetilen, belirli faaliyet dallarında uzmanlaşmış Devlet idaresinin merkezi organlarıdır.
Madde 88 : Bakanlar, ilgili bakanlıkların ve Bakanlar Kurulunun faaliyetlerinden sorumludur, bunlara bağlı organ, kuruluş, kurum ve kuruluşlara yardım eder, kontrol ederler.
Bakanlar, yetkileri dahilindeki konularda, danıştay’ın kanun, yönetmelik ve kararlarına ve bunların uygulanmasına ilişkin emir ve talimatlar verir.
Madde 89 : Bakanlar, kendilerine bağlı organ, kuruluş veya kurumların hukuka aykırı veya usulsüz kararname ve yönelimlerini ortadan kaldırır, kendi faaliyet alanlarıyla ilgili olarak halk kurullarının hukuka aykırı veya usulsüz kararlarının uygulanmasını askıya alabilir, bu kararların bakanlar kuruluna sunulmasını sağlar.
Üçüncü Bölüm
Ülkenin Savunması ve Silahlı Kuvvetler
Madde 90 : Devlet, halk devriminin ve sosyalist yapının zaferlerini korur, ülkenin özgürlüğünü, ulusal bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü savunur.
Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nin toprakları devredilemez ve sınırlarına dokunulamaz.
Madde 91 : Vatanın savunması ve sosyalizmin zaferleri, Halk Ordusu, İçişleri Bakanlığı kuvvetleri ve Halkın Gönüllü Meşru müdafaa kuvvetlerini oluşturan silahlı kuvvetlerde örgütlenmiş silahlı halk tarafından sağlanır.
Halk Ordusu, anavatanı savunan ana güç olarak, halkın ordusudur ve insanlara hizmet eder.
Silahlı kuvvetler Arnavutluk Emek Partisi tarafından yönetilir.
Madde 92 : Savunma Konseyi, ülkenin tüm kuvvetlerini ve kaynaklarını vatan savunması için yönlendirmek, organize etmek ve seferber etmek için kurulmuştur.
Arnavutluk Emek Partisi Merkez Komitesi Birinci Sekreteri silahlı kuvvetler başkomutanı ve Savunma Konseyi Başkanıdır.
Savunma Konseyi’nin yapısı, Savunma Konseyi Başkanı’nın önerisi üzerine Halk Meclisi Başkanlığı tarafından belirlenir.
Madde 93 : Hiç kimse, Arnavutluk Halk Sosyalist Cumhuriyeti adına ülkenin kapitülasyonunu veya işgalini imzalama veya kabul etme hakkına sahip değildir. Böyle bir eylem ülkeye ihanet olarak görülür.
Madde 94 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti topraklarında yabancı askeri üsler ve askerlerin konuşlandırıldırış edilmesi yasaktır.
Dördüncü Bölüm
Devlet Gücü ve Devlet Yönetiminin Yerel Organları
Madde 95 : Halk konseyleri, ülkenin bölgesel idari birimlerde yönetilmesini, devlet kitlelerinin geniş katılımıyla yürütmekle görevli devlet gücünün organlarıdır,
Halk konseyleri tüm sosyal yaşamı siyasi, ekonomik, sosyal-kültürel alanlarda, ülkenin savunmasını ve yerel çıkarları genel devlet çıkarlarıyla bağdaştıran sosyalist hukuk düzeninin korunmasına yönlendirir.
Halk konseyleri üç yıllık bir dönem için seçilir.
Madde 96 : Halk konseyi planı yerel bütçeyi kabul eder, üyelerinden yürütme kurulunu ve konseyin komisyonlarını seçer ve bunları azledebilir, daha düşük seviyelerde halk konseylerinin faaliyetlerini yönetir, ve kontrol eder. Yetkinlikleri dahilinde yönetmelik ve kararlar verir.
Madde 97 : Üyelerinin çoğunluğu hazır bulunduğunda halk meclisi toplantıları açılır
Halk Konseyi kararları, mevcut üyelerin çoğunluğu üzerinde alınır.
Madde 98 : Daha yüksek bir halk konseyi kurabilir, alt düzey bir halk konseyini feshedebilir, geçici yürütme kurulunu atayabilir ve yeni halk konseyi için seçimlere karar verebilir.
Daha yüksek bir halk konseyi, daha alt düzey bir halk konseyinin yürütme kurulunu görevden alabilir ve yeni bir seçim emri verebilir.
Madde 99 : Halk konseyi, yürütme komitesinin, alt düzey halk konseyinin ve ilgili yürütme komitesinin yasadışı veya düzensiz eylemlerini ortadan kaldırır.
Madde 100 : Halk konseyi üyelerinin görevi, halka vicdani ve sadakatle hizmet etmek, seçmenlerle yakın ilişkileri sürdürmek ve onlara hesap vermektir. Devlet organlarını, işletmelerini, kurumlarını ve tarımsal kooperatifleri kontrol etme ve sosyalist yasanın kesin olarak uygulanmasını talep etme hakkına sahiptirler.
İlgili devlet organları, halk meclisi üyelerinin sözlerini incelemek ve gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
Halk konseyleri üyeleri, halk konseyinin yönetimi altındaki bölgesel birim içinde dokunulmazlıktan yararlanırlar. Açıkça ciddi bir suç işlendiği durumlar dışında, halk konseyi veya yürütme komitesinin onayı olmadan gözaltına alınamaz, tutuklanamaz veya cezai kovuşturmaya tabi tutulamazlar.
Madde 101 : Yürütme kurulu, halk konseyinin yürütme organıdır.
Yürütme kurulu, yeni Halk Konseyi’nin ilk toplantısına kadar, onu seçen halk konseyinin görev süresinin sona ermesinden sonra bile faaliyetlerine devam eder.
Madde 102 : Halk konseyi oturumları arasında, yürütme kurulu, kanunen sadece halk konseyinin yetki alanına girenler hariç olmak üzere, halk konseyinin hak ve görevlerini yerine getirir.
Yürütme kurulu, faaliyeti hakkında halk konseyine hesap verir, en önemli kararlarını onay için sunar ve halk konseyi kararlarının uygulanmasına ilişkin raporlar sunar.
Madde 103 : Halk konseyi yürütme kurulu, onu seçen halk konseyine ve bir sonraki yüksek idari ve yürütme organına bağlıdır.
Daha yüksek bir halk konseyinin yürütme komitesi, daha düşük bir yürütme komitesinin yasadışı ve düzensiz eylemlerini ortadan kaldırır ve daha düşük seviyeli halk konseyinin görevlerini askıya alır ve yetkili halk konseyine feshedilmesi sorununu sunar.
Madde 104 : Yürütme komiteleri altında oluşturulan uzman organlar halk konseyine, yürütme komitelerine ve devlet idaresinin yüksek organlarına bağlıdır, onlara ve çalışan insanların kitlelerine hesap yaparlar.
Beşinci Bölüm
Halk Mahkemeleri
Madde 105: Halk mahkemeleri adaleti yöneten organlardır.
Mahkemeler sosyalist hukuk düzenini korur, suçların önlenmesi için mücadele eder, çalışan kitleleri aktif katılımlarına güvenerek sosyalist yasalara saygı duymaları ve uygulamaları konusunda eğitir.
Adalet organlarının başında, mahkemelerin faaliyetlerini yöneten ve kontrol eden Yüksek Mahkeme yer alır. Halk mahkemeleri, kanunla tanımlanan yönteme göre halk tarafından seçilir.
Mahkeme organizasyonu ve yargılama usulü kanunla belirlenir.
Madde 106 : Mahkemeler, ceza ve medeni davaları ve kanuna göre yetkileri dahilinde olan diğer davaları yargılar.
Dava, kanunen aksi kararlaştırılan davalar hariç olmak üzere, hakim yardımcılarının ve kamu görevlilerinin katılımıyla yapılır.
Mahkeme sırasında Arnavutça dil kullanılır. Arnavutça bilmeyen kişiler kendi dillerini kullanabilir ve tercüman aracılığıyla konuşabilirler.
Sanık savunma hakkına sahiptir.
Madde 107: Mahkeme bir davanın hükmünde bağımsızdır, kararını sadece kanuna dayanarak alır ve kararını halk adına bildirir.
Karar iptal edilebilir veya sadece yetkili yüksek mahkeme tarafından değiştirilebilir.
Altıncı Bölüm
Başsavcılık
Madde 108 : Başsavcılığın görevi, kanunların bakanlıklar ve diğer merkezi ve yerel organlar, mahkemeler, soruşturma organları, işletmeler, kurumlar, kuruluşları, yetkililer ve vatandaşlar adına kontrol etmektir
Başsavcı, her türlü yasa dışı eylemi protesto etme ve ilgili organlardan feragat veya değişiklik talep etme hakkına sahiptir. Başsavcının talebi kanunla belirlenen süre içinde görüşülmelür, aksi takdirde kanunun uygulanması askıya alınır.
Madde 109 : Başsavcı, kanun ve kararnamelerin Anayasa’ya uygun olmadığı Halk Meclisi başkanlıklarını ve Karar ve Talimatlarının kanuna uygun olmadığı durumlarda Bakanlar Kurulu’nun huzuruna çıkarır.
Madde 110 : Eyalet savcıları Başsavcı tarafından atanır ve doğrudan ona bağlıdır.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Birinci Bölüm
Amblem, Bayrak, Başkent
Madde 111 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nin amblemi, üst kısmında beş köşeli kızıl yıldız bulunan ve 24 Mayıs 1944 tarihini yazılı olan bir kurdele ile alt kısmında bağlı iki adet buğday parçasıyla çevrili siyah, çift başlı bir kartal taşır.
Madde 112 : Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nin devlet bayrağı, ortasında, altınla resmedilen beş köşeli kızıl yıldız bulunan siyah çift başlı kartal ile kırmızı bir arka planda sunulur.Genişlik ve bayrak uzunluğu arasındaki oran 1 x 1,4 metredir.
Madde 113 : Arnavutluk Sosyalisy Halk Cumhuriyeti’nin başkenti Tiran’dır.
İkinci Bölüm
Nihai Olarak;
Madde 114 : Anayasa devletin en yüce kanunudur. Hukuki normların oluşturulmasına yönelik tüm faaliyetler Anayasa’ya dayanılarak ve ona tam olarak uygun olarak yürütülmektedir.
Madde 115 : Anayasa’da değişiklik veya eklemeler ancak Halk Meclisi kararı ile yapılabilir.
Anayasa değişiklik veya ekleme önerileri Halk Meclisi Başkanı, Bakanlar Kurulu veya milletvekillerinin beşte ikisi tarafından sunulabilir.
Anayasa’da değişiklik veya ekleme önerileri, milletvekillerinin üçte ikisinin çoğunluğu tarafından kabul edilir.
..
